Prawidłowa dieta jest niezwykle ważna przy chorobach przewlekłych takich jak choroba Parkinsona. Przestrzeganie zasad żywieniowych nie zatrzyma choroby, ale może znacznie poprawić komfort życia i samopoczucie.
Prawidłowa dieta i jej wpływ na chorobę Parkinsona
Dieta w chorobie Parkinsona jest uzupełnieniem leczenia objawowego. Ma ona bardzo istotny wpływ na samopoczucie chorego, gdyż choroba wiąże się również z zaburzeniami funkcji autonomicznych.
Najczęściej są to:
- zaparcia, spowodowane upośledzeniem perystaltyki jelit;
- nadmierne wydzielanie śliny,
- zaburzenia w oddawaniu moczu,
- rzadziej niedociśnienie tętnicze,
- wzmożona potliwość skóry.
Odpowiednia dieta w znacznym stopniu może zminimalizować te objawy. Zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego w postaci zaburzeń połykania, zgagi, nudności, bólu w nadbrzuszu, zaparć, nadmiernego wydzielania śliny są częste u chorych z chorobą Parkinsona.
Zaburzenia funkcji autonomicznych
Znaczne zaburzenia połykania w chorobie Parkinsona są zazwyczaj związane z nasileniem choroby. Najczęściej stwierdzanymi zaburzeniami połykania są: nieprawidłowa koordynacja skurczów mięśni gardła i zachłyśnięcie. W takiej sytuacji zalecane jest spożywanie przez chorych pokarmów półpłynnych, specjalnie przygotowanych tak, by zapobiegać zachłyśnięciu.
Przyczyną zaparć w chorobie Parkinsona są zmiany zwyrodnieniowe w komórkach zwojowych splotów błony mięśniowej jelita. Powoduje to zmniejszenie kurczliwości mięśni ściany jelit i wydłużenie czasu przepływu treści pokarmowej. Uszkodzenie włókien przywspółczulnych wpływających na motorykę jelita grubego upośledza też defekację.
Jaka powinna wyglądać dieta w chorobie Parkinsona?
Dieta powinna być lekkostrawna, niskotłuszczowa, by spożyty pokarm długo nie zalegał w żołądku. Zaleca się picie dużej ilości płynów, co w znaczący sposób może ułatwić pasaż pokarmu w przewodzie pokarmowym oraz zapobiega odwodnieniu, które w sytuacji tej grupy chorych może okazać się bardzo niebezpieczne. Wskazane jest spożywanie surowych warzyw i owoców zawierających dużo błonnika (marchew, kalafiory, brokuły, śliwki, morele, maliny, porzeczki), które powinny wchodzić w skład co najmniej dwóch posiłków dziennie.
Sól jako kluczowy element diety
Zaburzenia czynności układu krążenia obejmują przede wszystkim niedociśnienie ortostatyczne. Ciśnienie tętnicze krwi często jest niższe niż u osób zdrowych w tym samym wieku.
Pacjenci z niedociśnieniem wymagają podawania 5-7 szklanek płynów dziennie z dodatkiem soli. U wielu chorych wskazane jest dodawanie soli do posiłków, może być podawana także w formie tabletek. Zawartość soli w pożywieniu powinna wynosić 10-20 g/dziennie, by utrzymać gospodarkę wodno-elektrolitową na dobrym poziomie.
Zaburzenia termoregulacji
Zaburzenia termoregulacji w chorobie Parkinsona nie są jeszcze dostatecznie poznane. Uszkodzenie odprowadzających współczulnych włókien cholinergicznych w chorobie Parkinsona, od których zależy wydzielanie potu, może być przyczyną zaburzeń potliwości, a uszkodzenie ośrodków termoregulacji w podwzgórzu przyczyną zaburzeń termoregulacji.
Chorzy skarżą się na uczucie ciepła lub zimna oraz zaburzenia potliwości, źle tolerują zarówno wysoką, jak i niską temperaturę otoczenia. Stan ten wymaga natychmiastowego leczenia z ponownym włączeniem leku dopaminergicznego. Uczucie ciepła, zimna lub potliwość można uregulować odpowiednią temperaturą posiłków.
Literatura:
1. Basic Information About Parkinson's Disease. Available at: European Parkinson's Disease Association.
2. Edwards L.L., Quigley E.M.M., Pfeiffer R.F.; Gastrologiczne dysfunkcje w chorobie Parkinsona. Neurologia 1992; 42: 726-732.
Autorem artykułu jest Ekspert Akademii Opiekunów, Iwona Przybyło – magister pielęgniarstwa, absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu na kierunku Pielęgniarstwo Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku. Specjalista Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki. Dyplomowany terapeuta zajęciowy, coach i trener. W swojej pracy kieruje się pasją do ludzi starszych, szacunkiem dla ich różnorodności i wszystkiego tego, co przeżyli. Posiada ponad 15-letnie doświadczenie zawodowe. Od lat jest zaangażowana w edukację i podnoszenie kompetencji zawodowych opiekunów osób starszych, pielęgniarek i terapeutów zajęciowych.
