Praca w roli Opiekuna osoby starszej wiąże się z decyzją o zamieszkaniu na jakiś czas w czyimś domu, na jego warunkach i zasadach. Początek pracy w nowej rodzinie, z nowym podopiecznym jest często dla Opiekunów powodem silnego stresu. Nierzadko pojawia się poczucie niepokoju, lęku i zagrożenia. Dlaczego? Ponieważ nowe środowisko, jest inne od naszego.
Ta „inność” powoduje zachwianie poczuciem bezpieczeństwa i uruchamia zachowania nawykowe, których celem jest odzyskanie „spokoju”. Schematy, wypracowane w ciągu życia, stają się często problemem między Opiekunem a podopiecznym i jego rodziną. Jak odnaleźć się w świecie przyzwyczajeń innych niż nasze?
Kilka faktów:
- Naturalną konsekwencją procesu starzenia się jest sztywność myślowa i brak tolerancji na zmiany. Oznacza to, że nieustępliwość, przywiązanie do błędnych schematów działania oraz brak akceptacji nowych propozycji może dotyczyć każdego człowieka, zarówno seniora jak i Opiekuna.
- Podkreślanie przyzwyczajeń i schematów utartych przez seniora i jego rodzinę ma na celu utrzymanie poczucia bezpieczeństwa i kontroli. Próba przeniesienia do rodziny podopiecznego przyzwyczajeń i nawyków przez Opiekuna ma dokładnie takie samo zadanie.
- Każda ingerencja w schemat i przyzwyczajenie będzie wyzwalała zachowania obronne np. agresję.
- Zmiana to ryzyko. Nie tylko dlatego, że może się nie udać, ale też dlatego, że oznacza rozstanie z tym, co znane.
- Aby wprowadzić zmianę w nawyk, trzeba najpierw zbudować relację opartą na zaufaniu.
Rady Eksperta
Nasz ekspert – Katarzyna Nowak-Ledniowska
Psycholog, psychoterapeuta i wykładowca zawodowo związana z pracą z pacjentem w podeszłym wieku, przewlekle chorym i umierającym oraz jego rodziną i Opiekunami.
- Wchodząc do nowej rodziny bądź najpierw obserwatorem zasad panujących w domu, schematów i przyzwyczajeń seniora, spróbuj je opisać.
- Zastanów się, które z nich są zgodne z Twoimi przyzwyczajeniami i schematami działania, a które zupełnie przeciwne.
- Przemyśl, które z nowych dla Ciebie nawyków seniora jesteś w stanie zaakceptować, a które według Ciebie są nie do przyjęcia, zrób listę takich spraw.
- Staraj się spokojnie rozmawiać na temat przyzwyczajeń, z którymi się nie zgadzasz, proponuj, ale nie narzucaj zmian, podkreślaj korzyści z potencjalnej zmiany.
- Bądź cierpliwy i wyrozumiały, pamiętaj że człowiekowi staremu trudniej jest zrozumieć wprowadzane przez Ciebie nowości.
- Oceń sytuację, dokonaj analizy korzyści i strat wniesionych przez zmianę nawyku.
- Pamiętaj, że podstawą dobrostanu seniora, zawsze jest stabilne poczucie bezpieczeństwa.
- Zawsze działaj dla dobra seniora.
- Przeanalizuj swoje schematy i przyzwyczajenia, zastanów się dlaczego tak zależy Ci na zmianie?
- Daj sobie czas na zastanowienie i ocenę sytuacji. Pamiętaj, że w sytuacji stresu działasz schematycznie.
- Jeśli chcesz nowych rezultatów, musisz powziąć nowe działania, na ogół takie, jakich do tej pory nie podejmowałeś.
- W pracy z seniorem i jego rodziną staraj się szukać nowych rozwiązań, niekoniecznie wynikających z Twojego przyzwyczajenia.
