Osteoporoza u seniorów – jak rozpoznać pierwsze objawy tej choroby?

• Osteoporoza to choroba, która prowadzi do osłabienia kości, czyniąc je bardziej podatnymi na złamania.
• Aby zminimalizować ryzyko złamań, należy chronić szczególnie narażone miejsca, takie jak kręgosłup, biodra i nadgarstki, unikając ich przeciążania oraz wykonując ćwiczenia wzmacniające.
• Ważne jest również, aby osoby z problemami ze wzrokiem, równowagą lub samodzielnym poruszaniem się miały zawsze wsparcie w postaci obecności Opiekuna, celem uniknięcia uszkodzeń i złamań.

Osteoporoza to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób u osób starszych, której skutki mogą znacząco wpłynąć na jakość życia seniorów. Osteoporoza jest najczęstszą chorobą metaboliczną kości. Zwykle rozwija się u kobiet po okresie menopauzy oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Przyczyną choroby jest zmniejszająca się gęstość kości - stają się one kruche, delikatne i bardzo podatne na złamania.

Z wiekiem kości zmieniają swoją strukturę, a procesy obumierania już istniejących komórek zachodzą szybciej niż tworzenie się nowych struktur kostnych. Szacuje się, że na osteoporozę choruje co trzecia osoba w wieku od 65 do 85 lat.

Dostrzeżenie pierwszych objawów osteoporozy jest kluczowe, aby możliwie jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki w celu zahamowania postępu choroby. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać pierwsze symptomy osteoporozy, jakie czynniki ryzyka zwiększają jej wystąpienie, jak prowadzić profilaktykę oraz jak dbać o zdrowie kości seniorów.

Pierwsze objawy osteoporozy – co powinno nas zaniepokoić?

Osteoporoza jest chorobą, która rozwija się powoli, a jej początkowe objawy mogą być subtelne i trudne do zauważenia. Wiele osób żyje z osteoporozą przez wiele lat, nie zdając sobie sprawy z jej obecności, aż do momentu, gdy dochodzi do złamania. Właśnie dlatego ważne jest, aby w porę zauważyć pierwsze symptomy tej choroby, by móc szybko podjąć odpowiednie działania zapobiegawcze.

1. Złamania po urazach - o osteoporozie chory najczęściej dowiaduje się po złamaniu kości. A o takie nie trudno. Kruche i delikatne kości łamią się pod wpływem niewielkiego urazu, który u zdrowej osoby nie spowodowałby żadnych uszkodzeń. Są to złamania tzw. „niskoenergetyczne”, gdzie niewielka siła (np. lekkie uderzenie udem o brzeg stołu) powoduje duże szkody np. złamanie kości udowej. Objawy złamania zależą od jego lokalizacji i rozległości. Są to nasilające się dolegliwości bólowe, trudności w poruszaniu się i zmiana kształtu kości widoczne np. w nodze. W przypadku osteoporozy kości są bardziej kruche, co oznacza, że nawet niewielki upadek czy skręcenie stopy może prowadzić do złamania. Najczęściej złamania występują w obrębie nadgarstka lub biodra.
2. Bóle pleców - to jeden z głównych objawów osteoporozy, zwłaszcza w przypadku złamań kompresyjnych kręgów. Złamanie kręgu może wystąpić nawet przy niewielkim obciążeniu, takim jak podniesienie lekkiego przedmiotu. W początkowej fazie bóle mogą być łagodne, ale z czasem nasilają się, zwłaszcza po wysiłku fizycznym. Ponadto osoby z osteoporozą mogą odczuwać ból w okolicach kręgosłupa, który może prowadzić do ograniczenia ruchomości.
3. Zmniejszenie wzrostu - z biegiem czasu osoby z osteoporozą mogą zauważyć, że ich wzrost się zmniejsza. Jest to spowodowane utratą masy kostnej w kręgach, które stają się mniej gęste i bardziej kruche. Złamania kompresyjne mogą powodować spłaszczenie kręgów, co prowadzi do zmniejszenia wysokości ciała. Zmniejszenie wzrostu może być jednym z pierwszych, bardziej widocznych objawów osteoporozy, który powinien wzbudzić niepokój.
4. Problemy z równowagą - seniorzy zmagający się z osteoporozą mogą mieć trudności z utrzymaniem równowagi, szczególnie jeśli choroba jest zaawansowana. Przewlekłe bóle i zmniejszenie siły mięśniowej mogą prowadzić do problemów z koordynacją, co zwiększa ryzyko upadków. Ponadto zmiany w strukturze kości mogą wpływać na postawę ciała, co również może wpłynąć na stabilność podczas chodzenia.

Jak radzić sobie na co dzień sprawując opiekę nad Podopiecznym z osteoporozą?

Osteoporoza może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie starszej osoby. Do złamań może dojść podczas czynności takich, jak wchodzenie po schodach, schylanie się, klękanie czy chwytanie przedmiotów. Nawet drobny upadek lub potknięcie mogą okazać się bardzo groźne. Osteoporozy nie da się wyleczyć, ale jej skutki można ograniczyć, co znacznie ułatwia życie chorego. Zarówno Opiekun, jak i osoba chora, muszą mieć świadomość ograniczeń i starać się unikać sytuacji, w których mogłoby dojść do urazu. O czym należy pamiętać na co dzień, opiekując się Podopiecznym, który choruje na osteoporozę?

• Należy chronić miejsca szczególnie podatne na złamania (kręgosłup, biodra, nadgarstki), unikać ich przeciążania i wykonywać ćwiczenia, które je wzmacniają. Warto motywować do nich seniora.
• Jeśli senior ma problemy ze wzrokiem, równowagą lub samodzielnym poruszaniem się, nie powinien on opuszczać domu w pojedynkę. Nawet na spacer po posesji wokół domu Podopieczny powinien wychodzić w towarzystwie Opiekuna.
• Aby zapobiec upadkom, warto zachęcić Podopiecznego, by po domu chodził w skarpetkach antypoślizgowych, a przy kupnie obuwia warto wybierać te z podeszwą o odpowiedniej przyczepności.
• Dywany, wykładziny, maty łazienkowe powinny być przymocowane do podłogi lub mieć powierzchnię antypoślizgową, by nie stanowiły zagrożenia dla Podopiecznego.
• Warto pilnować, aby nic nie zostawiać na podłodze i dbać, aby dom był dobrze oświetlony.
• Nie należy wychodzić z domu z Podopiecznym przy niekorzystnych warunkach pogodowych, gdy jest np. ślisko i mokro. Lepiej wtedy dla bezpieczeństwa seniora zostać w domu.

Chociaż osteoporoza jest chorobą postępującą, istnieje wiele skutecznych metod leczenia, które pomagają w zahamowaniu jej rozwoju. Leki, takie jak hormony, terapie biologiczne czy leki stymulujące wzrost masy kostnej, mogą znacząco poprawić stan zdrowia kości. W połączeniu z odpowiednią dietą, aktywnością fizyczną oraz zmianą stylu życia, leczenie osteoporozy może poprawić jakość życia seniorów, zmniejszając ryzyko złamań i innych powikłań. Osteoporoza jest poważnym zagrożeniem zdrowotnym dla osób starszych, jednak wczesne rozpoznanie objawów oraz odpowiednia profilaktyka mogą pomóc w jej skutecznym leczeniu i zapobieganiu dalszym uszkodzeniom kości.